22 mei 2025 Als je onverwacht iemand verliest, kun je overspoeld worden door emoties en gedachten. Er komt veel op je af, waar je normaal gesproken niet mee bezig hoeft te zijn. Het organiseren van een uitvaart is nadenken over hoe je afscheid wilt nemen. Je wordt uitgedaagd om stil te staan bij wat past bij de overledene en hoe jijzelf en andere naasten uitdrukking kunnen geven aan rouw. Dan is duurzaamheid niet direct iets waar je aan denkt. Toch, binnen de keuzes waarmee je te maken krijgt, zijn er meer en minder duurzame opties. Natuurlijk zijn er genoeg mensen voor wie dat totaal niet belangrijk is, en dat is oké. Het gaat er zeker niet om om elkaar de maat te nemen. Maar als het voor jou of je naasten wél een belangrijk thema is, wat je zo goed mogelijk door je leven probeert te vervlechten, dan is het fijn om dit ook in beschouwing te nemen als je met de dood te maken krijgt. Zodat je achteraf niet spijtig denkt: ‘o had ik dat maar geweten, dan had ik een andere keuze gemaakt.’

9 januari 2025 Afgelopen maandag 6 januari stond in De Limburger het artikel ‘Digitalisering van de dood en AI schrijft de grafredes’. Journalist Kyra Volkers benaderde mij voor een interview. Ze vroeg mij hoe ik vanuit mijn vak als ritueelbegeleider denk over een app waarin nabestaanden anekdotes en foto’s kunnen uploaden, waarmee AI dan een speech schrijft. Ik ben blij dat ik een tegengeluid mocht geven en daarmee mocht bijdragen aan de nuancering van het artikel. Dat inspireerde mij vervolgens om een stukje te schrijven en mijn visie verder toe te lichten. 𝐎𝐧𝐝𝐞𝐫𝐥𝐢𝐠𝐠𝐞𝐧𝐝𝐞 𝐛𝐞𝐡𝐨𝐞𝐟𝐭𝐞 Laten we beginnen met de vraag: waarom wil je een speech houden als nabestaande? Welke behoefte ligt daaraan ten grondslag? Is het een uiting van dankbaarheid, het concreet maken van herinneringen, een erkenning van hoe het was, een uiting van de emoties die je als nabestaande ervaart, of misschien heeft het te maken met het helen of loslaten van oude pijn? Ook is het belangrijk om stil

9 december 2024 Sinds januari 2023 mag ik mij Register Ritueelbegeleider noemen. Maar wat zegt dat nu eigenlijk? Ja, een kwaliteitskeurmerk maakt het makkelijker voor uitvaartorganisaties om het kaf van het koren te scheiden, want er is een groeiend aanbod van uitvaartsprekers, woorddienstbegeleiders, ritueelbegeleiders en uitvaartverzorgers die de afscheidsdienst voorgaan. Maar een kwaliteitskeurmerk is niet zozeer een eindpunt, iets wat ik behaald heb, maar een startpunt. Het zegt vooral iets over mijn innerlijke houding ten opzichte van mijn vak. Het krijgt pas waarde door wat ik er zelf van maak. Het betekent dat ik kritisch blijf op mijn werk. Dat ik stil sta en reflecteer. Dat ik me blijf ontwikkelen als professional. Dat ik mijn vak serieus neem en iedere keer weer kwaliteit wil neerzetten. Want dat verwacht jij, als nabestaande, toch zeker ook? In je leven zul je in je persoonlijke, zeer nabije kring hopelijk slechts enkele keren het overlijden van een dierbare meemaken. Dat be

20 september 2023 Het verschil tussen de uitvaartverzorger en de ritueelbegeleider Een paar weken geleden sprak ik op het symposium van Het Moment over de kracht van rituelen. Wat mij écht verwonderde, is hoe een paar uitvaartverzorgers vertelden dat zij nooit ritueelbegeleiders inzetten bij hun uitvaarten. Dat ze dit überhaupt nooit voorstellen bij de nabestaanden bij wie zij aan tafel zitten om de uitvaart te regelen. Ze zijn er van overtuigd dat daar geen vraag naar is. Serieus?! Dat er geen vraag naar is, wil niet zeggen dat het niet nodig is of niet van toegevoegde waarde kan zijn. Ik denk dat dit voortkomt uit een bepaalde overtuiging of een bepaald beeld van wat wel en niet nodig is. Diepgang en betekenis Maar weet je, een ritueelbegeleider houdt zich bezig met de inhoud van de afscheidsdienst. De afscheidsdienst is in zijn geheel een ritueel. Je komt bij elkaar in dat crematorium met een bepaalde reden, die niet direct van praktische aard is, maar van emotionele en symbolische

23 mei 2023 Wat is kwaliteit bij een afscheidsdienst? Hoe meet en bewaak je kwaliteit in dienstverlening waarbij de persoonlijke beleving voorop staat? Een lastige vraag. Er zijn diverse instituten waar je een opleiding tot ritueelbegeleider kunt volgen. Daar vorm je een fundament dat je in de praktijk verder ontwikkelt. Ook zijn er ritueelbegeleiders in het werkveld die een andere, goed gefundeerde achtergrond hebben en echt snappen waar het over gaat. Je kunt ons ook celebrant, woorddienstbegeleider, ceremoniemaker of niet-kerkelijke voorganger noemen. Maar er zijn ook mensen die zich ritueelbegeleider noemen en vinden dat ze prima een afscheidsdienst kunnen voorgaan, maar waarbij ik mijn bedenkingen heb. Kwaliteit heeft niet alleen zijn weerslag op hoe de direct betrokkenen het proces in de voorbereiding tot en met de uitvaart ervaren. Ook de samenwerking met de uitvaartverzorger, de medewerkers van aula of crematorium wordt hierdoor beïnvloed. En de verdere betrokkenen, zeg maar de

23 mei 2023 Voor de schriftelijke toetsing voor toelating tot het Register Ritueelbegeleider werd ik uitgedaagd om mijn visie op het vak te verwoorden. Ik heb genoten van dit onderdeel, omdat het mij hielp om stil te staan bij hoe ik mij tot nu toe heb ontwikkeld. Wie ben ik als ritueelbegeleider, wat zijn mijn drijfveren, uit welke bronnen put ik? Dit persoonlijke manifest kun je hieronder teruglezen. Ritueel begeleiding is voor mij als professional nabij zijn in een intiem scharniermoment in het leven van anderen. Allereerst in de voorbereiding van een ceremonie voor een uitvaart of een huwelijk. Het begint met de vraag: Wat willen jullie? Door goed te luisteren, behoedzaam te leiden, duiding te geven en verbindingen te leggen, worden losse ideeën gaandeweg tot één geheel gebracht. Terwijl we onderweg zijn naar de dag van de ceremonie, gebeuren er soms mooie dingen die maar een klein zetje nodig hadden: familieleden die het vertrouwen voelen om zelf iets te doen, contact dat wordt he