19 november 2018 Iedere familie heeft zijn eigen tradities rondom de feestdagen. Uitbundig vieren of juist heel klein. Eigen rituelen zoals de kerstboom uitzoeken en versieren met lampjes en engelenhaar. Bewust vieren van samenzijn, dankbaarheid voor de goede dingen in je leven, of gewoon gezellig met z’n allen aan een mooi gedekte tafel. Wat het tot een feest maakt, is voor ieder mens heel persoonlijk. Als je een dierbaar iemand verloren bent, kan de decembermaand een heel ander gevoel teweeg brengen. Pepernoten in de winkels, kerstdecoratie in de straten, iedereen maakt zich op voor een feestje. Maar jij hebt daar even helemaal geen behoefte aan, want het voelt wellicht wel alsof er geen ruimte is binnen al die gezelligheid voor jouw rouw. Het is een hele uitdaging om een nieuwe balans te vinden in hoe je met de feestdagen om wilt gaan. Een nieuwe manier die past bij hoe je je voelt, niet te somber en niet te licht. Vanuit deze gedachte mag ik dit jaar inhoud geven aan de kerstoverde

8 augustus 2017 Twee twinkelende ogen kijken me aan vanachter haar leesbril. De vrouw zit in haar paarse relaxfauteuil, IPad op een standaard voor zich. Een kleurig mutsje beschermt haar hoofd tegen de kou. Haar haar is niet meer zo dik als vroeger, voordat ze ziek werd. Ze wilt graag de touwtjes in handen houden, ook rondom haar sterven en uitvaart. Op haar IPad typt ze haar gedachten, de dingen die ze belangrijk vindt. Fragmenten uit literatuur, een knipsel van een interview met inmiddels overleden filosoof René Gude, over dat ook als je weet dat je einde nabij is, je bezig moet blijven met kleine onbenullige dingen alsof je leven oneindig is. Troost van de filosofie. Inmiddels al een hele verzameling vol inspiratie. Als het aan haar ligt, zou ze zelf de tekst voor haar eigen afscheidsdienst inspreken. Haar man ziet dat niet zo zitten. Het idee van een ritueelbegeleider die op niet-kerkelijke manier een mooie en zingevende tekst maakt, spreekt haar wel aan. Dus ik mocht komen kennism

15 maart 2017 De natuur heeft invloed op ons mensen, op hoe we ons voelen, op hoe wij de dingen ervaren. Ik vind er kracht en geborgenheid, troost en bezinning. De geborgenheid van een bos brengt mij terug bij mijn innerlijke rust. En voor jou is het misschien iets anders, helpt juist de openheid van het strand en de zee om je hoofd leeg te maken, je gedachten te laten verwaaien in de wind. Zo kom je in het moment. En rust en aandacht voor het moment zijn onlosmakelijke onderdelen van rituelen. Verbondenheid met de natuur om je heen kan kracht geven bij ingrijpende gebeurtenissen, zoals wanneer een geliefde sterft. Als het bij je past, waarom dan geen afscheid in de natuur? Ik hou ervan, afscheidsrituelen waarbij de natuur integraal onderdeel mag zijn, om het geheel te versterken. De zon, de wind, of zelfs de regen, de bomen, de vogelgeluiden. Je kunt deze elementen betrekken in je ritueel door er aandacht aan te besteden, door ze te benoemen, in stilte te luisteren en er ruimte mee te

13 april 2016 In mijn vorige blog ‘Kinderen rouwen ook!’ gaf ik je handvaten over hoe je je kind op een goede manier kunt begeleiden bij verliessituaties. Nu wil ik je nog wat praktische tips geven over hoe je je kind kunt betrekken bij afscheid of uitvaart. Als iemand in de directe omgeving van je kind overlijdt, heeft dat een grote impact. Het is belangrijk om je kind te betrekken bij het afscheid, natuurlijk op een manier die bij jouw kind past. Afscheid nemen helpt kinderen om te bevatten dat die ene persoon nooit meer terugkomt, een essentiële voorwaarde voor hun verwerkingsproces. Betrek jouw kind zoveel mogelijk, zowel de dagen vóór een uitvaart, de dag van de uitvaart, en natuurlijk alle dagen erna. Je kunt je kind betrekken door hem of haar mee te laten kiezen over muziek of bloemen. Misschien is het mogelijk om onder begeleiding van jullie bloemist samen een persoonlijk bloemstuk te maken? Je kind kan een tekening maken dat een plaatsje krijgt in of op de kist. Of misschien w

31 december 2015 In dit jaargetijde zijn de nachten het langste. Veel tijd om te dromen dus! Deze tijd is een periode van bezinning en naar binnen gekeerd zijn. Een goede tijd om dromen te zaaien, wie weet groeien ze uit tot iets moois… Om te groeien is het belangrijk om terug te kijken en te vieren wat jouw hoogtepunten waren van het afgelopen jaar. Als je daar de tijd voor neemt, kan dat je veel inzicht geven. Stel je voor dat je op een bootje naar een onbekend doel vaart. Als je achter je kijkt, zie je dat je in het water v-vormige golven achterlaat. Als je voor je kijkt, zie je alleen een glad oppervlak, zonder een zichtbaar pad of richting. Terugkijken kan je inzicht geven in waar je naar toe gaat. Eén van de vragen die ik voor mezelf probeer te beantwoorden met de jaarwisseling, is: ‘Wat neem je mee en wat laat je los?’ Een mooi ritueel om de jaarwisseling mee te vieren is het lopen van een lichtjeslabyrint. In tegenstelling tot een doolhof, kun je in een labyrint niet verdwalen.

4 oktober 2016 Als ik toen wist wat ik nu weet… Ik was 32 toen mijn vader plotseling overleed. Niet echt een leeftijd waar je al vaker hebt nagedacht over de dood en over wat ik belangrijk zou vinden bij een afscheid. Met het beperkte referentiekader wat ik had, was ik heel blij met de spreker die ons hielp. Het werd een mooi afscheid, met bloemen in zijn lievelingskleur (blauw), ruimte voor wat ik en andere familieleden wilden vertellen, ontroerende muziek en eigen rituelen bij het graf. Het was liefdevol en troostend. Maar was het ook krachtig? Met wat ik nu weet, realiseer ik mij dat ik een samenhang miste. De ceremonie bestond uit losse componenten, die ieder op zich mooi waren, maar die niet met elkaar verbonden werden. Nu ik zelf mensen mag begeleiden rondom afscheid, is de opbouw en samenhang van een afscheidsdienst iets waar ik zorgvuldige aandacht aan besteed. Een afscheidsdienst waarin een persoonlijk symbool gebruikt wordt is zoveel krachtiger. Dat is de basis waarmee ik sam